ترجمه ی فنی
گفتیم که پیچیدگی محوری در ترجمه ی فنی، مواجهه با اصطلاحات جدید
است که در بیشتر موارد تنها راه گشودن این گره، ساخت نو واژه هاست .
حتی در صورتی که بتوانیم با استفاده از دایره المعارف های مختلف و واژه
نامه های تخصصی معنا و مفهوم اصطلاح را دریابیم و با بهره گیری از خلاقیت
خود معادلی مناسب برای آن بیابیم، به نظر می رسد، مشکل اصلی یعنی
برخی از نو واژه های فنی در زبان مبدا که تنها یکبار و آن هم خارج از بافت
متنی واقع می شوند، هنوز به قوت خود باقی است . در صورتی که واژه یا
اصطلاحی در بافت متنی تنیده شده باشد، دستیابی به معنا از طریق حذف
تدریجی معانی دورتر با توجه به قرائن متنی، سهل تر خواهد بود . در غیر
این صورت، با وجود معانی چند وجهی برای یک واژه در رشته های مختلف
و یا حتی در یک رشته خاص، تنها تکیه گاه مترجم شم زبانی او در پیش
بینی معنا و معادل یابی یا معادل سازی است . در این شرایط مترجم باید
با استفاده ی خلاقانه از واژه ها، معنای مورد نظر نویسنده ی متن اصلی را
طوری در بافت متنی بازآفرینی کند، که در نتیجه ی آن متنی خوش ساخت و
یکدست را به عنوان محصول ترجمه ارائه دهد .
"
اصطلاحات فنی و توصیفی "
مشکل دیگری که در ترجمه ی فنی ممکن است با آن مواجه شویم , تمایز
میان اصطلاحات فنی و توصیفی است . نویسنده ی متن اصلی ممکن است به
دلایل زیر برای انتقال مفهومی فنی، از اصطلاحی توصیفی استفاده نماید :
1 ) مفهوم مورد نظر، مفهومی است جدید که هنوز نام خاصی به آن اطلاق
نشده است .
2 ) معادل توصیفی به عنوان جایگزینی شناخته شده برای واژه ی فنی
ناشناخته در زبان مبدا بکار می رود .
3 ) معادل توصیفی به منظور مقایسه دو مفهوم با یکدیگر مورد استفاده
قرار می گیرد .
معمولا باید اصطلاحات توصیفی را به توصیفی و واژه های فنی را به فنی
ترجمه کنیم . سعی کنیم در برار وسوسه ی ترجمه ی یک اصطلاح توصیفی به
واژه ای فنی به منظور نشان دادن دانش و مهارت خود در ترجمه، مقاومت
نماییم. با این وجود اگر نویسنده ی متن اصلی به جهت سهل انگاری یا
ناآگاهی، یا به خاطر نبودن واژه ای مناسب در زبان مبدا از اصطلاحی توصیفی
استفاده کرده باشد، ترجمه ی اصطلاح توصیفی به واژه ای فنی، توجیه می شود .
گاهی یک مفهوم در زبان مبدا مفهومی ناشناخته تلقی می گردد، در حالی که
در فرهنگ زبان مقصد شناخته شده است . حرفه ای ها در ترجمه ی فنی،
بیشتر تمایل دارند، به جای استفاده از معادل توصیفی، واژه های فنی
پیچیده ای را به صورت خلاقانه ایجاد کنند . واژه ی فنی همیشه فشرده تر
از اصطلاح توصیفی است . یعنی دامنه ی معنایی محدودتری دارد . مترجمین
حرفه ای بر لزوم استفاده از واژه های زبان عامه ی مردم در ترجمه ی فنی
تاکید می کنند و هر گونه تمایز میان زبان محاوره و زبان نوشتاری آکادمیک
قائل نمی شوند، که عمدتا محصول مناسبی را در ترجمه به دست نمی دهد.
با وجودی که استفاده از واژه فنی، به نظر می رسد به عنوان اکتشافی
نوآورانه می تواند به درک بیشتر خواننده ی حرفه ای کمک نماید، نگارنده
معتقد است استفاده ی مفرط از آن بدون در نظر گرفتن شرایط فوق چندان
صحیح نباشد . باید به خاطر بسپاریم، اصطلاح توصیفی در متن مبدا ممکن
است، دارای بار معنایی و اهداف ارتباطی دیگری باشد، که با جایگزین نمودن
معادل فنی انتقال نخواهد یافت . در مواردی که به خاطر نبودن واژه ی فنی
مناسب در متن مبدا از اصطلاح توصیفی استفاده می شود، به کار گرفتن
معادل فنی در متن مقصد ارجح است . در مقابل، جایی که واژه ی فنی به کار
رفته در متن مبدا، در زبان مقصد ناشناخته باشد و دارای معادل مناسبی
نباشد، معادلی توصیفی باید برای انتقال معنا به کار رود . در غیر این صورت
برخی از عناصر معنایی در ترجمه ممکن است از دست برود .